COVİD-19 PANDEMİSİNİN GÖLGESİNDE GEBE TAKİPLERİ

İnsanlık tarihinde yüzyılda bir yaşanan pandemi, bizim yaşadığımız yıllara denk geldi. Hepimiz önce küçük haberler ile çok da üzerinde durulmayan Dünyanın taaa diğer ucunda bir ülkede olan garip salgını duyduk. Bu salgının adı Yeni Koronavirüs’dü. Her gün twitterdan orada yaşayan ya da küçük haber kanallarından salgın hakkında tam bilgiye olmasa da salgının öldürücü boyutu hakkında bilgiler okuyorduk. Henüz hiçbirimizin gündeminde değildi ve normal yaşam, hayatın günlük koşuşturmasında akıyordu. Bu sırada ne Dünya Sağlık Örgütünden nede başka uluslararası sağlık organizasyonlarından bir açıklama gelmemişti. Bizim ülkemize gelmez bu hastalık rahatlığındaydık. 
Daha sonra salgın başka ülkelere sıçramaya başladı. Ülkece hem endişeli bir şekilde olanları takip etmeye çalışıyor, hem olanları anlamaya çalışıyorduk. Yanı başımızdaki İtalya’da bilim kurgu filmlerini aratmayacak salgın haberleri, fotoğraf ve videoları, komşu ülkemiz İran’dan ölüm haberleri almaya başladıkça bizim ülkemizin ana medya haber kanalarında da Koronavirüs salgını konuşulmaya başlanmıştı. Gelen videolarda hastanelerin tamamen kapasitesinin dolduğu ve birçok hastanın kurtarılamadığı, sokakta insanların birdenbire yere düşüp nöbet tarzı kriz geçirdiklerini gördükçe hem çok korkuyor hem de gerçekliğine inanmak istemiyor gibiydik. Uzunca bir süre virüsün yapısı ve Türklere bulaşıp bulaşmayacağı konuşulurken bulaşmayacağını iddia edenler toplumu çoktan inandırmıştı. Ve 11 Mart günü Dünya Sağlık Örgütü Pandemi ilan etti, ülkemizde de ilk vaka bildirildi.
Gebe izlemleri bu sürece kadar normal şekilde devam ediyor, gebe izlem poliklinikleri ve birinci basamakta gebe takipleri eski düzen izlemlerini sürdürüyordu. On bir marttan itibaren gebelerin çok zorunlu olmadıkça izlemlere gelmeleri ertelendi. Ancak pandeminin ne kadar süreceği ve nasıl gebelerin korunması sağlanarak izlemlerin devam edeceği bir muammaydı. Gebe eğitimleri de bu süreçte tekrar ne zaman başlayacağı belli olmayan bir zamana ertelendi. Gebe polikliniklerinde, gebe okulunda çalışan ebeler covid servislerine, birinci basmaktaki ebelerde pozitif ve temaslı takiplerine başlamışlardı. Her ne kadar Covid-19 mücadelesinde adları geçmese de covidle mücadelede görünmeyen 56 bin ebe sahada diğer sağlık ordusu ile birlikte görevlerini kahramanca yerine getirmekteydi.
İlk hafta henüz tam anlamasak bile etrafımızda tek tük maskeli insanlar görmeye başladık ve ne yazık ki diğer ülkelerde olduğu gibi bizim ülkemizde de hastalık çok hızlı yayılıyordu. Ve ilk ölüm haberi de verilince ülkece işin ciddiyetinin vahameti üstümüze çöreklendi. Nisan itibari ile de sayılar çok ciddi yükselirken, tüm ülkede ki Cafe’ler, restoranlar, mağazalar, AVM’ler süresi belli olmayan bir şekilde kapatıldılar ve iş yerlerinde esnek mesailer evden çalışmalar başladı. Sadece sokakta sağlık personeli, Filyasyon ekiplerinin olduğu günler yaşadık.
Tüm bu korku dolu stresli günlerde yaşam akmaya devam ediyor ve insanların en temel güdüsü olan çoğalma ile gebelikler de normal olarak varlığını sürdürüyor.  Normal koşullarda bile gebelik, bir kadının kaygı düzeyini yükseltirken, bilinmezlik içinde bulunduğu koşullar kaygılarının daha fazla artmasına neden olmuştur. Bu süreç içerisinde rutin takipleri aksatmadan nasıl sağlık kuruluşlarına devam edecekleri, virüsün bulaşması durumunda kendisi ya da bebeğe nasıl bir etkisi olacağı ise en büyük korku olmuştu.
Kanıtlar antenal takip sayısı ile maternal mortalite arasında ilişki olduğunu ve gebelikte takip sayıları arttıkça anne ölüm oranlarının düştüğünü göstermektedir. Pandemi süresicinde gebe takipleri bu yüzden çok daha önemli olmaktadır. Gebelerin korunarak takiplerinin sürdürülmesinin hayati önemi vardır. Pandemide gebelik takipleri için birçok klavuz ve öneriler yapılan bilimsel araştırmalar ışığında yayınlanmıştır. Biz ebelerin de bu bilgiler ile gebelik takiplerini sürdürmemiz gerekmektedir. 
Pandemi sürecinde gebe takipleri her zamankinden daha çok önemini ortaya koymaktadır. Bazı gebe kadınların viral solunum yolu enfeksiyonlarına karşı daha hassas olacakları fiziksel değişimleri beraberinde getirmektedir. Solunum yolu hastalıkları olan gebe kadınlar, istenmeyen sonuçlarla ilgili riskin artmış olması nedeniyle en üst düzeyde öncelikle tedaviye alınmalıdır.
Gebe takiplerinde gebelerin korunması kadar Ebelerin kendilerini korumaları da çok önemlidir. Bu konuda toplum tabanlı ebelik hizmeti veren Yeni Zellanda’nın yayınlamış olduğu kılavuzlar yol göstericidir. Ebelerin gebe takipleri için, koruyucu ekipmanlarda neleri kullanması gerektiği ve nasıl önlemler alacağını belirtmiş, gebelerin takiplerinin atlanmadan yapılması için gerekli hazırlıkları yayınlamıştır. Ebelik hizmetlerini hastane ve toplum tabanlı olarak ayırarak ebelik bakımın sürdürülmesi için pandemi sürecini dört uyarı düzeyi hizmet sunumu için planlamışlardır. Her bir seviyede salgının durumuna göre hizmetin nasıl sunulacağı anlatılmış, enfeksiyonu önleme ve korunma, ebelik bakımı ve eşit sağlık hizmeti, bakıma öncelik vermek için ebelere önerilerde bulunulmuştur.  Ayrıntılı bilgi için https://www.midwife.org.nz/midwives/covid-19/covid-19-information-for-lmcs/
Gebelik takiplerinde enfeksiyonun yayılmasını önlemek adına minimum fiziksel temas sağlanması birçok kılavuzda yer almıştır. Royal College of Midwife (RCM) ve Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG) yayınlamış olduğu Covid-19 Enfeksiyonu ve Gebelik kılavuzunda gebelik takipleri için öneriler yer almıştır. Bu önerilerde ebelik hizmetleri sunulurken ebeleri gruplara ayırarak tüm ebelerin enfekte olmasının önüne geçmek adına hastanede çalışan ebelerin bir kısmını geri hizmete çekerek, enfekte olan ebenin yerine hizmetin devamlılığını sağlamayı önermiştir. Toplum tabanlı ebelik hizmetlerinde ise gebelik takiplerinin mümkün olduğunca sağlık kurumuna gelmeden online, telekonferans veya evde takiplerin yapılmasını önermişlerdir.  American College of Obstetricians and Gynaecologists (ACOG) da pandemi sürecinde oluşan gereksinimler nedeniyle gebelik takiplerinde değişiklik yaparak izlem standartlarında 10 izlemin beşinin yüz yüze, beşinin telekonferans veya online takipler şeklinde yürütülmesini önermektedir. Ayrıntılı bilgiye bakmak için; https://www.rcog.org.uk/globalassets/documents/guidelines/2020-07-24-coronavirus-covid-19-infection-in-pregnancy.pdf, 
 

Paylaş

Yorum Yazın